W Kościołach Prawosławnych oraz Katolickich Kościołach obrządku wschodniego Wielkanoc określana jest Woskresienije Christowo czyli Zmartwychwstaniem Chrystusowym, ale też Zmartwychwstaniem Pańskim lub Paschą Chrystusową.
To święto ruchome, które wypada w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Ponieważ prawosławni posługują się do dziś kalendarzem juliańskim wynikają stąd znaczne różnice w obliczaniu i obchodzeniu tego święta w stosunku do wyznawców obrządku rzymskokatolickiego. Czasem terminy się pokrywają, najczęściej jednak prawosławni i grekokatolicy świętują później, nawet pięć tygodni po katolikach. Różnica wynika z tego, że katolicy świętują Wielkanoc zawsze w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Cerkiew dodaje do tego jeszcze jeden warunek: niedziela wielkanocna musi przypadać po zakończeniu Paschy żydowskiej (to także święto ruchome), bo dla wyznawców prawosławia oba święta są silnie ze sobą związane.
Jordan, Bohojawlenije, Kreszczenije Hospodnije, czyli pamiątka chrztu Jezusa w Jordanie, to jedno z największych świąt cerkiewnych. Według nauki Kościoła Wschodniego dało ono początek chrześcijaństwu i stało się fundamentem wiary.
W kręgu kultury cerkiewnej tego dnia kapłan święci wodę w jej naturalnym środowisku (rzece, a gdy nie ma jej w okolicy, to w stawie, jeziorze itp.). Uroczystość poświecenia (Hagiasmas) do V stulecia celebrowano tylko nad historycznym Jordanem. W samo święto Jordanu w cerkwiach odprawia się uroczyste nabożeństwa. Dzień wcześniej wierni przygotowują miejsce, gdzie będzie się odbywać poświęcenie wody. Gdy rzeka jest zamarznięta, wyrąbują w lodzie przerębel w kształcie krzyża. Obok stawiają krzyż oraz ołtarz z lodu. Po nabożeństwie wierni udają się nad wodę. Obrzęd kończy pokropienie obecnych poświęconą wodą.
W Wielką Sobotę do późnej nocy w cerkwiach adorowane są płaszczenice (rodzaj ikon-całunów) z wizerunkiem Chrystusa złożonego do grobu. W tym dniu, podobnie jak to jest u wyznawców kościoła rzymskokatolickiego, grekokatolicy święcą pokarmy.
Podobnie jak w katolicyzmie w nocy z Wielkiej Soboty na Niedzielę Wielkanocną celebruje się czas oczekiwania na zmartwychwstanie Jezusa. Odprawiana jest uroczysta jutrznia, w trakcie której wierni dokonują symbolicznego obrządku na pamiątkę odsunięcia kamienia z grobu Chrystusa. Po odprawieniu porannej procesji ksiądz trzykrotnie uderza w drzwi cerkwi. Tego dnia liturgia jest bardzo uroczysta, kończy okres postu, dodatkowych umartwień, wyciszenia i pokuty.
Grekokatolicy rozpoczną Wielkanoc od świątecznego śniadania. Nieodłącznym elementem świąt jest dzielenie się jajkiem i pozdrawianie się słowami “Chrystus zmartwychwstał” (“Христос воскрес”). Wierni wspomną też zmarłych.
Przez tydzień drzwi cerkwi pozostają otwarte i każdy może korzystać z przykościelnej dzwonnicy. Dzwony maja obwieszczać radość ze zmartwychwstania Jezusa.
Niesamowita podróż – warsztaty fotograficzne na Kresach. Najpiękniejsze cerkwie w Bieszczadach ukraińskich zwiedzimy podczas świąt Wielkanocy obrządku wschodniego. Fotografować będziemy prawosławne i greckokatolickie zwyczaje i obrządki wielkanocne, pejzaż wsi malowniczo położonych wśród gór, miasteczka kresowe, najstarsze ukraińskie drewniane cerkwie – słowem odbędziemy sentymentalną podróż na wschód, na historyczne Kresy. Wieczorem na noclegu m.in. spora porcja informacji teoretycznych na wykładach oraz… uroczysta kolacja wielkanocna.
Wielkanoc jest świętem ruchomym, zmienna jest też różnica pomiędzy terminem świąt u wyznawców obrządku rzymskokatolickiego a grekokatolickiego i prawosławnego. W 2023 roku Wielkanoc obrządku wschodniego przypada tydzień po Wielkanocy rzymskokatolickiej, czyli 16 kwietnia. Z kolei w roku 2024, Wielkanoc prawosławną i grekokatolicką świętować będziemy dopiero 5 maja (aż 5 tygodni po Wielkiej Nocy rzymskokatolickiej).
Tragiczna wojna na Ukrainie będzie wtedy już mamy nadzieję wspomnieniem, już planujemy więc kolejny wielkanocny plener fotograficzny, niesamowitą podróż fotograficzną wśród najpiękniejszych cerkwi Bieszczadów ukraińskich.
